Gjatë periudhës raportuese, është vërejtur se shkeljet e të drejtave të njeriut dhe përdorimi i gjuhës së urrejtjes janë në rritje si një efekt rezonues i incidenteve në Banjskë, duke çuar në kontrolle të shumta policore të cilat krijuan frikë shtesë në popullatën serbe si dhe çështje të ngjashme. U vu në dukje gjuha e urrejtjes në mediat online, e cila synon kryesisht komunitetet serbe por edhe ato shqiptare në Kosovë. Retorika nxitëse dhe loja e fajit nga zyrtarë të lartë në institucionet qeverisëse, si nga Kosova ashtu edhe nga Serbia, ishin mbizotëruese. Veprimet e nxituara nga palët e interesuara rezultuan në rrënimin e varreve të vjetra serbe në Mitrovicë, duke shkaktuar një valë të konsiderueshme urrejtjeje dhe duke gërryer më tej besimin tashmë minimal në institucionet, duke përforcuar frikën e popullatës lokale në Mitrovicë.
Metodologjia
OJQ Aktiv ka mbledhur informacione për rastet e mundshme të gjuhës së urrejtjes dhe shkeljes së të drejtave të njeriut përmes monitorimit të mediave në gjuhën serbe dhe shqipe dhe duke intervistuar drejtpërdrejt banorët e katër komunave veriore të Kosovës të cilët kanë raportuar për shkelje të mundshme të të drejtave të njeriut. Në punën tonë, ne jemi mbështetur në terminologjinë dhe përkufizimet e pranuara botërisht në lidhje me të drejtat e njeriut, të përcaktuara dhe të përshkruara nga Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut të Kombeve të Bashkuara (DUDNj) si një dokument historik, por edhe në konventa dhe dokumente të tjera të OKB-së, si në dhe Konventën Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut dhe gjithë kornizën ligjore relevante të Kosovës që rregullon të drejtat e njeriut dhe mbrojtjen nga diskriminimi, përfshirë gjuhën e urrejtjes.
Retorikë inflamatore
Efektet e Banjskës mbeten shumë të dukshme, veçanërisht në komentet e bëra nga zyrtarë të lartë në Serbi dhe Kosovë. Kjo dinamikë e lojës së fajësimit krijon një situatë ku njerëzit bëhen dëm kolateral. Këto deklarata variojnë nga dezinformata në mungesë të shqyrtimit të kujdesshëm kur shpjegohet situata, duke neglizhuar kushtet e njerëzve që jetojnë atje. Për më tepër, ka përgjithësime të rrezikshme që nxisin gjuhën e urrejtjes në internet.
Varreza e vjetër në Mitrovicë
Gjatë një nisme për rinovimin e banesave për refugjatët shqiptarë, një projekt përfshinte ndërtimin e një rruge të re për të pasur qasje në disa prej këtyre shtëpive. Megjithatë, në këtë proces, rruga e zgjedhur çoi në shkatërrimin e një varreze të vjetër të serbëve ortodoksë në Mitrovicë. Ajo që e përkeqësoi situatën ishte reagimi i ngadaltë i institucioneve, të cilat nuk arritën të adresonin siç duhet shkatërrimin e varreve. Nuk kishte falje publike; i vetmi veprim i ndërmarrë ishte ndalimi i ndërtimit, pa një premtim të qartë për hapat e ardhshëm.
Ajo që shton stresin për serbët në Kosovë është perceptimi se përderisa ka një përpjekje dhe mbështetje të konsiderueshme nga qeveria qendrore për rinovimin e shtëpive të refugjatëve shqiptarë, i njëjti nivel i vëmendjes nuk i kushtohet rinovimit të shtëpive për refugjatët serbë nga pjesët tjera të Kosovës. Kjo pabarazi çon në ndjenjat se Kosova qëllimisht po ua vështirëson refugjatëve serbë që t’i nënshtrohen procesit të rinovimit.
Protestuesit e paqes
Gjatë protestave në Zveçan të këtij viti, dy persona janë arrestuar teksa po protestonin paqësisht kundër hyrjes së dhunshme të kryetarëve të komunave në ndërtesat komunale. Ata janë në pritje të gjykimit për një çështje gjyqësore që është shtyrë për dy muaj të tjerë, gjë që devijon nga procedura standarde. Shumë besojnë se këta individë nuk kanë kryer krim përveç protestës, dhe kjo zgjatje perceptohet si një përpjekje për të frikësuar popullatën joshumicë dhe për t’i penguar ata të protestojnë, kështu që besohet se kjo cenon rëndë të drejtën për protestë paqësore.
Stacionet e reja të policisë
Stacionet e reja policore janë duke u shfaqur në veri të Kosovës, me një të fundit në ndërtim e sipër në Zubin Potok. Ky veprim i policisë po alarmon popullatën vendase për shkak të rënies së besimit prej vitesh në institucionet e Kosovës, gjë që e ka përkeqësuar situatën. Për më tepër, ka pasur pak ose aspak informacion për arsyet e ndërtimit të këtyre stacioneve. Edhe pse stacionet policore kanë për qëllim të ofrojnë një ndjenjë sigurie, njerëzit në Zubin Potok janë më të frikësuar se kurrë. Që nga incidentet e Banjskës, policia ka qenë më aktive, por më pak e kujdesshme në kryerjen e punës, duke shtuar kështu ankthin e banorëve lokal.
