Okrugli sto pod nazivom „Postizborna uprava na severu Kosova: Izazovi, dijalog i dalji koraci“ održan je 4. decembra 2025. godine u Centru građanske energije u Severnoj Mitrovici, u okviru projekta „Zajednička budućnost – izgradnja otpornih zajednica kroz društvenu povezanost i međuetničku/međureligijsku razmenu“, koji uz podršku GCERF-a sprovode NVO Syri i Vizionit, Edutask Institute i NVO Aktiv.
Na skupu su predstavnici civilnog društva, medija, lokalnih odbornika iz četiri severne opštine i Peći, kao i predstavnici MUP-a i međunarodnih organizacija, ocenili da centralizacija policijskih nadležnosti, kontinuirano prisustvo specijalnih jedinica i ograničena lokalna zastupljenost dodatno produbljuju institucionalnu neizvesnost.
Kao ključni izazovi identifikovani su: nedostatak transparentnosti prethodnih lokalnih uprava, nejasne odluke u pojedinim opštinama, posebno u Leposaviću, kao i pitanja zabrane upotrebe dinara, eksproprijacija i ograničavanja kulturnih i sportskih aktivnosti.
Učesnici su naglasili da su prostorno planiranje i ekonomski razvoj od suštinskog značaja za opstanak lokalnih zajednica, te da je važno jačati njihovo učešće u procesima planiranja i donošenja odluka. Posebna pažnja bila je posvećena poverenju u Kosovsku policiju. Istaknuto je da pojedine policijske operacije, prema percepciji stanovništva, nisu praćene adekvatnom komunikacijom sa zajednicama, kao i da brojni incidenti ostaju neprocesuirani.
Sa druge strane, policijski predstavnici naglasili su da postupaju u skladu sa zakonom, da uživaju poverenje većine građana i da im je primarni cilj očuvanje javne bezbednosti. Dodatna zabrinutost odnosi se na administrativne prepreke, pre svega otežano izdavanje ličnih dokumenata građanima rođenim na Kosovu, ali sa prebivalištem u Srbiji, što dodatno umanjuje poverenje u institucije.
Predstavnici albanske zajednice izrazili su zabrinutost u vezi sa formiranjem ZSO, ali i podsetili da opštine sa većinski srpskim stanovništvom već poseduju proširene ustavne nadležnosti koje se nedovoljno koriste. Ukazano je i da bi budući gradonačelnici trebalo aktivnije da participiraju u radu lokalnih saveta za bezbednost.
Izdvojeni su i pozitivni primeri međuetničke saradnje, poput transparentnog rada lokalne uprave u Peći i zajedničkih inicijativa u Goraždevcu, koje doprinose obnovi poverenja među zajednicama.
Predstavnici civilnog sektora ocenili su da se narušeno poverenje može obnoviti samo otvaranjem jasnih i stalnih kanala komunikacije između opština, centralnih institucija i građana. Kao prioriteti navedeni su depolitizacija lokalne administracije, direktan dijalog sa stanovništvom i obnova institucija zasnovanih na zakonitosti, inkluzivnosti i odgovornosti.
Učesnici su zaključili da, uprkos brojnim izazovima, postoji široka saglasnost da se problemi na severu Kosova mogu rešavati isključivo mirnim sredstvima kroz dijalog, dosledno poštovanje zakona i uključivanje svih relevantnih aktera.
